Een schip vol nieuwe kansen
De Stad Amsterdam is een schip vol geschiedenis, gebouwd om nieuwe kansen te creëren voor jong en oud. Ontdek het verhaal achter ons bijzondere zeilschip en de mensen die je onvergetelijke reis mogelijk maken.
ONS DUURZAME DNA
Het thema duurzaamheid is verweven in het dna van Clipper Stad Amsterdam en haar rederij. Door het leven op zee zo dichtbij de natuur, is er aan boord veel respect voor de omgeving en het behoud ervan. Als zeilliefhebbers proberen we zoveel mogelijk mijlen zeilend af te leggen.
Tijdens de grootscheepse refit in de eerste helft van 2020, is een grote stap gezet met betrekking tot de duurzame koers van Clipper Stad Amsterdam. Het schip heeft schonere en zuinigere motoren gekregen voor zowel de voortstuwing als de stroomvoorziening.
Er is een behandelingsinstallatie voor uitlaatgas geïnstalleerd en het schip heeft een nieuwe vuilwaterbehandelingsinstallatie gekregen, waarmee we voldoen aan toekomstige eisen van de International Maritime Organisation (IMO). Om de generator in de haven niet aan te hoeven zetten en dus geen diesel te hoeven verstoken, is ook de walstroomaansluiting verbeterd.
Ons verhaal
Clipper Stad Amsterdam verenigt het beste van twee werelden. Aan de ene kant is het schip ontworpen naar voorbeeld van commerciële tallships uit de late negentiende eeuw, toen deze zeevaart z’n hoogtepunt beleefde. Aan de andere kant is het volledig gebouwd met de state-of-the-art schone scheepssystemen van nu. Dat maakt het schip uniek in haar soort. Stad Amsterdam is het officiële vlaggenschip van de gemeente Amsterdam en van het vijfjaarlijkse evenement SAIL Amsterdam. Daarnaast won het schip vanwege haar indrukwekkende snelheid in 2001 de prestigieuze Tall Ships Race.
Het idee
Het begin: SAIL Amsterdam 1995
Het idee om het schip te ontwerpen en te bouwen, werd oorspronkelijk bedacht als een werk- en onderwijsproject voor de gemeente Amsterdam. Het was een gezamenlijke opdracht van Frits Goldschmeding, oprichter van Randstad Holding, en de gemeente Amsterdam. De wereldberoemde scheepsarchitect en voormalig zeilkampioen Gerard Dijkstra tekende voor het ontwerp.
De naam: Clipper Stad Amsterdam
Veel schepen hebben ‘Amsterdam’ in hun naam gehad, en veel doen dat nog steeds. Maar dit schip is een van de weinige voorbeelden van een echt zeeschip dat gebruikmaakt van originele clipperontwerpen en zeilprincipes.
Het design
Authentiek, maar ook modern
Nadat Goldschmeding en de gemeente Amsterdam de financiële afspraken hadden gemaakt, begon het echte werk. Voormalig professioneel zeilkampioen en wereldberoemd scheepsarchitect Gerard Dijkstra ontwierp een schip dat onderwater topprestaties moest leveren en bovenwater de harten van zeilliefhebbers moest veroveren.
Het schip is ontworpen op basis van de laatste ontwerpen uit het tijdperk waarin commerciële zeilschepen probeerden te concurreren met schepen die werden voortgestuwd door kolen en stoom. Met de technologie van vandaag was het mogelijk om verbeteringen aan te brengen aan de rompvorm, waardoor de prestaties van het schip verder verbeterden. Voor een clipper is het schip relatief lang en breed, omdat het is ontworpen als een schip met passagiershutten in plaats van een vrachtschip.
De bouw
De bouw begint
In december 1997 begon het werk aan de stalen romp bij Niron Steel − onderdeel van scheepswerf Shipdock in Amsterdam. Na voltooiing in december 1998 werd het geraamte overgebracht naar het Scheepvaartmuseum in Amsterdam, waar de rest van de bouw werd afgemaakt. Het stralende houtwerk, de uitbundige koperen versieringen, de indrukwekkende trap en de sierlijke details toonden het summum van modern Nederlands vakmanschap.
De tuigage is al even indrukwekkend. Er zijn hydraulisch aangedreven kaapstanders en twee conische Jarvis-lieren om bepaalde handelingen van de hoofd- en de voormast tegelijkertijd te synchroniseren. Het schip wordt grotendeels met de hand bediend door een zeer professionele bemanning, die in drie ploegen 24/7 opereert. Het totale zeiloppervlak bedraagt ruim 2.200 vierkante meter en het is een geweldige ervaring om het schip met een goede wind onder vol zeil te zien. Het schip vaart zoveel mogelijk onder zeil.
Goldschmeding genoot van het bouwproces en, zoals zijn stijl is, zorgde ervoor dat het project kansen bood aan schoolverlaters en werklozen. De kans om met meester-ambachtslieden te werken gaf hen een set vaardigheden die hen later zouden helpen bij het vinden van een nieuwe baan.
Eindelijk te water
Officieel gedoopt
Het schip werd te water gelaten in 2000. Rita Kok, de vrouw van toenmalig premier Wim Kok, doopte het schip en de clipper werd voor het eerst aan het publiek getoond tijdens SAIL Amsterdam in datzelfde jaar.
De bouw van het schip heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de stad door te helpen een leegte op de Amsterdamse arbeidsmarkt voor maritieme vaardigheden op te vullen. Deze missie blijven we eren. Dat doen we elk jaar met gesponsorde zeilreizen voor jongeren met zeer uiteenlopende achtergronden, die aan boord vaardigheden en competenties kunnen ontwikkelen die hun kansen op de arbeidsmarkt verbeteren.
De eerste race
De Cutty Sark Tall Ship Race
De Clipper Stad Amsterdam wint in 2001 voor het eerst de Cutty Sark Tall Ships Race. Dit is een jaarlijkse race waarbij internationale vriendschap en het trainen van jongeren in de kunst van het zeilen centraal staat. De race wordt gevaren in Europese wateren, bestaande uit twee etappes van enkele honderden zeemijlen. De helft van de zeilende crew moet uit jongeren bestaan.
SAIL Amsterdam
Royalty aan boord
De Stad Amsterdam voer in 2005 over het IJ als vlaggenschip voor SAIL Amsterdam, met aan het roer toenmalig kroonprins Willem-Alexander.
Beagle Reis
Beagle, in het kielzog van Darwin
In opdracht van de VPRO vertrekt de Clipper Stad Amsterdam vanuit Plymouth, voor een acht maanden durende reis ter herdenking van de tweehonderdste geboortedag van Charles Darwin, de wereldberoemde bioloog, natuurwetenschapper en geoloog. Van 1831 tot 1836 zeilde hij de wereld rond aan boord van de Beagle, een reis die wij hebben herhaald. Zijn theorie over de evolutie van soorten door natuurlijke selectie werd voornamelijk ontwikkeld tijdens Darwins oorspronkelijke reis.
Nieuwsgierig? Bekijk alle afleveringen op npo.nl!
De grote revisie
De weg naar duurzaamheid
Naast het klassieke kompas en de sextant, is de Stad Amsterdam vanaf het begin uitgerust met moderne navigatieapparatuur. Daarnaast heeft het schip systemen voor ondersteuning van de passagiers, een dieselaandrijving, generatoren en een boegschroef. Bij de laatste grote revisie in 2020-2021 werd ze verder uitgebreid met ultramoderne ‘schone’ motoren en generatoren, walstroomvoorziening en nog heel wat andere voorzieningen. Dit maakt het een van de schoonste schepen van deze grootte wanneer het niet alleen gebruikmaakt van zeilen, met een indrukwekkende vermindering van de CO2- en NOx-uitstoot. Het is ook de bedoeling om nieuwe deels bio HVO-brandstoffen te gebruiken.
Benieuwd hoe zo’n refit in zijn werk gaat? Bekijk hier de terugblik!
Terugblik
Een terugblik op wat is geweest
In de afgelopen twee decennia is de gastenlijst van het schip zeer divers en indrukwekkend geweest. Inzenders variëren van jongeren uit minder bevoorrechte milieus tot zeilfanaten over de hele wereld tot hooggeplaatste zakenmensen, staatshoofden en royalty’s. Thema’s van evenementen op het schip zijn vaak gericht op duurzaamheid en inzetbaarheid, en op de promotionele doelstellingen van de gemeente Amsterdam en in het verlengde daarvan vaak ook van de Nederlandse buitenlandse dienst.
De bemanning is met twaalf verschillende nationaliteiten bijna net zo divers als de gasten. Aan boord creëren ze een onvergetelijke ervaring en betrekken ze de gasten bij het bijzondere verhaal van het schip.
De toekomst
Op naar 25 jaar Clipper Stad Amsterdam
Het resultaat van 23 jaar Clipper Stad Amsterdam is een gestaag groeiende groep toegewijde fans over de hele wereld, die de afgelopen jaren nog is versterkt door de mogelijkheden van sociale media.
Het schip heeft de hele wereld rondgevaren en is onlangs aan een nieuwe reis begonnen. Dergelijke reizen verspreiden onze boodschap over de hele wereld en verbinden verschillende culturen rond een uniek schip.
We kunnen dus stellen dat het schip de staat van de scheepvaart laat zien tot het punt waarop koolstofvoortstuwing het overnam. En het laat ook zien waar we vandaag de dag naar toe kunnen en moeten. Dat maakt de Stad Amsterdam tot een uniek schip.
DUURZAME MERCHANDISE
In 2019 hebben we onze merchandisecollectie vernieuwd. De kleding die we in onze shop aan boord en in onze online webshop verkopen, is gemaakt van duurzame materialen en op een verantwoorde, ecologische manier geproduceerd. Naast dat de materialen mooier zijn, voelt het ook goed om producten te verkopen waar zorgvuldig aandacht aan besteed is.
Op dit moment is de webshop ‘under construction’.
Het team
De crew aan boord
De bemanning van de Stad Amsterdam bestaat uit 20 tot 30 ervaren zeelieden en jonge zeelieden in opleiding, afkomstig uit soms wel tien of twaalf verschillende landen. De voertaal is daarom Engels.
Alle posities zijn dubbel bezet. Een deel werkt aan boord, terwijl het andere deel dan met verlof is. Alle crewleden zijn niet alleen getraind om met de Stad Amsterdam te zeilen, maar hebben ook een grote passie voor het schip. Dat gevoel brengen ze graag op onze gasten over. De kapitein stuurt samen met drie officieren de bemanning aan.
Het team op kantoor
De crew aan wal plant de reizen, regelt logistieke, technische en algemene zaken, bereidt evenementen voor, onderhoudt contact met de crew aan boord en zorgt voor interne en externe communicatie.
Rij boven: Anne Cornelissen, Reinoud van der Heijden, Ernst de Haan, Evert van Dishoeck en Sanne Lutz.
Rij onder: Hester Ozinga (freelance), Babette Vriezen, Ineke Eibergen, Maartje Terwindt en Dominique Neumann.
Frits Goldschmeding
In memoriam
Verdrietig, maar dankbaar voor wat hij voor ons heeft betekend, hebben wij kennis genomen van het overlijden van Frits Goldschmeding. Frits is vrijdag 26 juli 2024 op 90-jarige leeftijd overleden. Zijn spirit, support en betrokkenheid waren bepalend voor de bouw en exploitatie van de Clipper Stad Amsterdam.